Tập phục hồi chức năng dây chằng chéo sau có thật sự quan trọng hay không ? Có thể khẳng định rằng TẬP PHỤC HỒI CHỨC NĂNG SAU MỔ QUYẾT ĐỊNH 40% THÀNH CÔNG của ca mổ. Bài viết này Sportsmedic xin giới thiệu bài tham khảo về bài tập phục hồi chức năng sau mổ tái tạo dây chằng chéo sau khớp gối bằng nội soi.
Mục lục bài viết
BÀI TẬP PHỤC HỒI CHỨC NĂNG SAU MỔ TÁI TẠO DÂY CHẰNG CHÉO SAU KHỚP GỐI
Đứt dây chằng chéo sau là tình trạng thương tổn thường gặp nhất trong chấn thương ở khớp gối. Dây chằng chéo sau bị đứt do cơ chế chấn thương làm duỗi gối quá mức.
– Có thể gặp đứt dây chằng chéo sau đơn thuần hoặc là đứt cả dây chằng chéo trước, chéo sau hoặc kết hợp với tổn thương ở sụn chêm.
– Khi mà dây chằng chéo sau bị tổn thương thì xương chày bị trượt ra sau quá mức so với xương đùi và khớp gối mất vững do đó bệnh nhân đi lại khó khăn.
– Đánh giá độ lỏng của khớp gối bằng dấu hiệu ngăn kéo sau.
– Để có thể phục hồi lại độ vững chắc của khớp và tránh các biến chứng thứ phát thì bệnh nhân cần phải được tiến hành phẫu thuật tái tạo lại dây chằng chéo sau.
– Hiện tại thì dây chằng chéo sau được tái tạo bằng phẫu thuật nội soi và bằng chất liệu tự thân hoặc đồng loại.
BÀI TẬP PHỤC HỒI CHỨC NĂNG GỒM NHỮNG GIAI ĐOẠN SAU ĐÂY
1. Ngày 1 đến ngày 2 sau phẫu thuật:
– Đầu tiên giảm đau và sưng nề khớp gối bằng chườm đá lạnh 20 phút/ lần và cách nhau mỗi 3h.
– Sau đó tập di động xương bánh chè.
– Tiếp theo mang nẹp đùi cẳng chân cố định sau mổ: Tập dạng và khép khớp háng và tập vận động khớp cổ chân các tư thế khác. Tập khoảng 10 động tác mỗi giờ tránh huyết khối tĩnh mạch. Tập nâng toàn bộ chân lên khỏi mặt giường và có trợ giúp.
– Tập co cơ tĩnh trong nẹp : Tập cơ đùi và tập cơ cẳng bàn chân.
– Nẹp sử dụng 4 tới 6 tuần đến khi kiểm soát được cơ lực .
2. Từ ngày thứ 2 sau phẫu thuật:
– Bệnh nhân bắt đầu tập đứng dậy với 2 nạng trợ giúp và chịu 50% trọng lượng của cơ thể ở chân phẫu thuật. Đeo nẹp gối duỗi.
3. Từ ngày thứ 3 tới hết tuần thứ nhất sau phẫu thuật:
– Mục tiêu ở giai đoạn này làm giảm sưng nề và giảm đau khớp gối, lấy lại tầm vận động khớp gối ở tư thế duỗi.
– Tiếp tục tập các bài tập như ngày 1 & 2 sau phẫu thuật nhưng với cường độ tăng dần.
– Bệnh nhân đeo nẹp liên tục cả ngày và đêm.
– Tăng cường kiểm soát cơ đùi.
– Bệnh nhân đi lại thì sử dụng 2 nạng nách trợ giúp và gối đeo nẹp trong tư thế duỗi.
4. Từ tuần thứ 2 cho đến hết tuần thứ 4:
– Bệnh nhân tiếp tục đeo nẹp duỗi gối và tập các bài tập trong nẹp. Tập nâng chân phẫu thuật với nẹp.
– Tháo nẹp 3 lần /ngày : Bệnh nhân tập vận động gập gối thụ động đến 60º
– Đến tuần thứ 4 thì gập gối đến 90º . Vận động thụ động và chủ động có trợ giúp.
– Bệnh nhân tập vận động duỗi gối từ 60º đến 0º .
– Kiểm soát tập vận động làm mạnh sức cơ ở tư trong thế gối duỗi hoàn toàn.
– Chịu một phần trọng lượng trên chân phẫu thuật.
– Đi lại với nạng trợ giúp từ 4 tới 6 tuần.
– Nếu khớp gối sưng đau : Thì bệnh nhân ngừng tập và chườm lạnh khớp gối.
– Sau tuần thứ 4 : thì khớp gối phải được duỗi hoàn toàn và gối gập 90º, sức cơ đùi phải mạnh.
5. Từ tuần thứ 5 cho đến hết 6 tuần:
– Tiếp tục với các bài tập vận động trong nẹp và khi tháo nẹp.
– Bệnh nhân duy trì duỗi khớp gối tối đa.
– Ở giai đoạn này tập vận động gập gối 90º và sau đó gập hơn nữa đến 110º .
– Sau đó tập duỗi gối chủ động từ 90º về 0º .
– Tập nâng và khép khớp háng ở tư thế duỗi khớp gối hoàn toàn.
– Luôn đeo nẹp khi đi lại và cả khi ngủ.
– Nên đi lại với nạng chịu 75% trọng lượng cơ thể trên chân phẫu thuật.
– Bắt đầu đến tuần thứ 6 : thì bắt đầu bỏ nẹp đùi cẳng chân
– Tập nhún đùi ( xuống tấn) trong giới hạn của khớp gối duỗi dần từ 90º về 0º và ngược lại, tốc độ tăng dần theo thời gian.
– Bệnh nhân tập bước lên và bước xuống 1 bậc thang.
6. Từ tuần thứ 7 cho đến hết tuần thứ 10:
– Tập vận động gập gối và tăng dần cho đến 120º . Gập gối hết tầm vận động đến 3 tháng sau khi mổ.
– Tập ngồi xổm đến 90º .
– Nâng toàn bộ chân và khép háng ( tư thế duỗi gối hoàn toàn ) với tạ từ 1 đến 2 kg.
– Chịu hoàn toàn trọng lực lên chân phẫu thuật ở tuần thứ 8.
– Đạp xe đạp.
– Tập lên xuống cầu thang.
– Tập đi bộ
7. Từ tuần 11 cho đến tuần thứ 16:
– Tăng cường thêm các bài tập trên.
– Tập gập duỗi khớp gối chủ động phải đạt được biên độ như bình thường.
– Tập chạy nhẹ.
8. Từ tháng thứ 5 cho đến hết tháng thứ 6:
– Tập các bài tập tăng cường về sức mạnh cơ đùi.
– Tập chạy tốc độ sẽ tăng dần : không nên chạy vòng hoặc là xoay khớp gối.
– Trở lại hoạt động thể thao.
9. Từ tháng thứ 7:
– Tiếp tục các hoạt động bình thường.
– Hoạt động thể thao: chạy hay nhảy và các hoạt động khác.
Điều trị thuốc bổ xung khi mà khớp gối bị sưng nề:
Thuốc giảm đau chống viêm hay chống phù nề tăng cường
Vật lý trị liệu :
– Chườm lạnh khớp gối cho đến 1 tuần sau phẫu thuật.
– Sau 4 tuần phẫu thuật có cứng hay dính khớp gối hoặc cơ lực đùi yếu có thể điều trị : sóng ngắn, hồng ngoại hay điện phân, điện xung hoặc dòng thể dục kích thích cơ.
– Bệnh nhân có thể tập thểm bằng máy tập kinetic.
Điều trị hỗ trợ khác : Băng chun gối, nạng, gậy hay khung tập đi.
THEO DÕI VÀ TÁI KHÁM :
Giai đoạn đầu sau phẫu thuật 2 tuần thì bệnh nhân được tái khám. Sau đó cứ 1 tháng được tái khám 1 lần cho đến khi bệnh nhân trở lại hoạt động như bình thường.
Đăng Ký Kênh Youtube Để Theo Dõi Video Chia Sẽ BS. Dũng